wtorek, 19 marca 2024r.
   
Czcionka

Miejscowość Gola Świdnicka

Gola Świdnicka

Gola Świdnicka leży na północny-zachód od Ślęży, w północnej części Równiny Świdnickiej, na wysokości około 200 m. n.p.m.
Najstarsze znane nam nazwy wsi: Gola, wymieniona w 1335 r., Gole, w 1369 r., Golaw, w 1383 r., i Gula, Gulau, w 1448 r., pochodzą z okresu panowania czeskiego. Kolejne nazwy: Gula, wymieniona w 1638 r., Gulau i Gulaw, w 1667 r., pochodzą z okresu, kiedy Śląskiem, jako częścią Czech, władali Habsburgowie. W okresie panowania pruskiego, a później niemieckiego, wymieniano nazwę: Guhlau, od 1743 r. Po II wojnie światowej, kiedy Śląsk przyłączono do Polski, w 1945 r., wieś otrzymała nazwę: Gola, a po kilku latach dodano do nazwy Gola: Świdnicka.  Po wojnie wieś zasiedlili głównie górale podhalańscy i nieliczne rodziny „zza Buga”.    
Dzisiaj miejscowość liczy około 350 mieszkańców.
Swoją zabudową i układem przestrzennym Gola Świdnicka przypomina tzw. ulicówkę. Początki wsi nie są znane. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1355 r. Wieś należała wówczas do klasztoru augustianów NMP na Piasku we Wrocławiu.  Nie była dużą ani bogatą wsią. Po kasacie dóbr klasztornych w 1810 r. stała się wsią królewską w zarządzie królewskiego urzędu rent w Świdnicy.  
W Goli Świdnickiej znajduje się szczególnie interesujący kościół filialny pw. św. Marcina wybudowany na fundamentach pierwszego, wzmiankowanego w 1355 r. To późnogotycka budowla powstała około 1500 r. i rozbudowana na przełomie XIX i XX w. Kościół był później kilkakrotnie remontowany, m.in. w 1959 i 1969 r. Jest to skromna, orientowana budowla z prostokątną nawą i wydzielonym, prostokątnym prezbiterium, do którego dobudowano zakrystię. W prezbiterium znajduje się sklepienie gwiaździste. Na osi kościoła stoi, dobudowana w późniejszym okresie, nietynkowana wieża, z przełomu XIX i XX w., zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Zachowały się ostrołukowe okna, w opaskach, a także gotycki portal z okresu budowy kościoła. Wewnątrz znajduje się zróżnicowane wyposażenie, m.in. obraz z pocz. XVII w., barokowe, drewniane, polichromowane figury i obrazy z XVIII w. Warto zwrócić uwagę na klasycystyczne ołtarze boczne, ambonę, chrzcielnicę oraz część figur z XIX w. Kościół jest wyposażony w organy świdnickiej firmy „Schlag und Söhne” z 1880 r. Neogotycki ołtarz główny pochodzi z pocz. XX w. Kościół otacza mur z bramką z XVII w., przebudowany w wieku XIX.
Ważnym zabytkiem we wsi jest dwór z około 1860 r., połączony z częścią gospodarczą, murowaną, z 1880 r. Budynek dworu jest dwukondygnacyjny, zbudowany na prostokącie, nakryty dachem mansardowym z lukarnami. Piętro oddzielone jest gzymsem. Zachowały się opaski z podokiennikami w oknach, a także skromny portal pod trójkątnym naczółkiem. Obok znajduje się częściowo zachowany mur z bramą z pocz. XX w.   
We wsi znajdują się także inne ciekawe zabytkowe budynki mieszkalne i gospodarcze. Na uwagę zasługuje m.in. murowany budynek dawnego folwarku z lat 1880-1890. Z zabudowy folwarku pozostał budynek mieszkalny, dwa budynki gospodarcze i budynek dawnej gorzelni.
Za wsią, przy szosie do Kraskowa,  stoi krzyż pokutny w kształcie krzyża maltańskiego. Według legendy krzyż został wystawiony na miejscu zabójstwa rzeźnika przez pastuchów owiec. Bardzo interesujący jest również przydrożny krzyż, prawdopodobnie dziękczynny. Przy drodze w stronę Strzelec znajduje się przydrożna kapliczka z około 1800 r.
W Goli Świdnickiej warto też zwrócić uwagę na okazy przyrody. Przy kościele rosną ponad 100-letnie kasztany, we wsi rosną stare lipy drobnolistne (Tilia cordata), a przy rozjeździe drogi do Szczepanowa i Chwałkowa rośnie stary dąb szypułkowy (Quercus robur).




Źródło: Przewodnik turystyczny ZE ŚLĘŻĄ W TLE PRZEWODNIK TURYSTYCZNY PO GMINACH ŚLĘŻAŃSKICH.  Rafał Brzeziński


WYSZUKIWARKA

Banery




STRATEGIA GMINY MARCINOWICE


Gmina Marcinowice