wtorek, 19 marca 2024r.
   
Czcionka

Miejscowość Tąpadła

Tąpadła

Tąpadła (miejscowi używają nazwy: Tąpadło) położona jest w Masywie Ślęży u zachodniego podnóża góry Raduni i otoczona z trzech stron lasami. Należy do grupy starych wsi otaczających podnóża Masywu Ślęży.  
Najstarsze znane nam nazwy wsi: Tampadil, wymieniona w 1209 r., Tampadla, w 1250 r., pochodzą z okresu, kiedy Śląsk należał do Piastów. Inne nazwy wsi: Tomppadil, Tamppadil, wymienione w 1351 r., i Tampadel, w 1393 r., pochodzą z okresu panowania czeskiego. Kolejne nazwy wsi: Tupadło, wymieniona w 1576 r., i Tampadel, w 1652 r., pochodzą z okresu, kiedy Śląskiem, jako częścią Czech, władali Habsburgowie. W okresie panowania pruskiego, a później niemieckiego, wymieniano nazwę: Tampadel. Po II wojnie światowej, kiedy Śląsk przyłączono do Polski, w 1945 r., wieś otrzymała nazwę: Tąpadła. Po wojnie zasiedlili ją głównie przybysze „zza Buga”.
Dzisiaj wieś liczy około 240 mieszkańców.
Założenie wsi Tąpadła przypisuje się komesowi Piotrowi Włastowi, który ufundował klasztor augustianów na Ślęży, przeniesiony potem do Wrocławia. W 1209 r. wieś została wymieniona w dokumencie dotyczącym rozgraniczenia posiadłości klasztornych i książęcych wokół Ślęży. Dokument opata Konrada von Leslau z 1348 r. potwierdza istnienie we wsi wolnego sołectwa. Wieś rozwijała się powoli; przeszkadzały w tym zniszczenia podczas wojen husyckich w 1428 r. i wojny trzydziestoletniej.
Zasadnicza zmiana w dziejach wsi zaszła po 1810 r., gdy w Prusach przeprowadzono kasatę dóbr kościelnych. Stała się wtedy wsią królewską, w zarządzie urzędu dzierżaw w Sobótce. W II poł. XIX w. wieś zaczęła się szybko wyludniać. Przyczynił się do tego wielki pożar w 1842 r., który strawił większość zabudowań. W pocz. XX w. w stołecznym sołectwie osiadł Erich Bohn, właściciel Sulistrowiczek, twórca tamtejszego sanatorium i parku. Przebudował sołectwo, zajmował się również twórczością artystyczną. Tąpadła zaczęła cieszyć się opinią letniska. Prowadził tędy dość uczęszczany szlak na Ślężę.
W obecnym kształcie i zabudowie wieś powstała głównie w II poł. XIX w. i układem przypomina ulicówkę. W miejscowości zachowały się nieliczne zabytki. Przy budynku pod nr. 15 zachowała się murowana kapliczka z około 1920 r. Powstała prawdopodobnie w czasie przebudowy sąsiedniego sołectwa. W jej elewacji są dwie kolumienki, a cała kapliczka nakryta jest dwuspadowym daszkiem.
Warto też zwrócić uwagę na zespół dawnego sołectwa z końca XVII lub XVIII w., który znajduje się pod nr. 16. Został on znacznie przebudowany w latach 20. XX w. przez nowego właściciela, wrocławskiego adwokata Ericha Bohna, wg. projektu wrocławskiego architekta Wolffa. Dwór jest murowany, dwukondygnacyjny, o asymetrycznej elewacji, nakryty dachem czterospadowym z powiekami. Część elementów dekoracyjnych została tu wmurowana wtórnie, np. narożna barokowa figura elektora saskiego, przywieziona z Drezna, czy figura „Dzikiego Człowieka” nad wejściem, sprowadzona z Legnicy. Wewnątrz zachowały się oryginalne detale lub udane kopie. Witrażowe okna wykonał mistrz Winkler, prawdopodobnie z Jodłownika w gminie Dzierżoniów.
Przy dworze znajduje się studnia w kształcie drewnianej altany nakrytej kopułą, a wokół dziedzińca stoją drewniane i murowane zabudowania gospodarcze, wzniesione lub przebudowane znacznie w latach 20. XX w. W ich skład wchodzi stodoła, wozownia i oficyna mieszkalno–gospodarcza, o cechach eklektycznych. Wmurowany jest w nią neoklasycystyczny portyk kolumnowy i neoromański portal, okna w opaskach i detale rzeźbiarskie. Posiadłość otacza kamienny mur z bramą i furtką z kutą kratą. Przy dworze jest niewielki park z pocz. XX w.   
Wieś Tąpadła przygotowana jest na przyjęcie turystów chcących poznać Masyw Ślęży.  Znajduje się tu największy w okolicy węzeł szlaków turystycznych, które zbiegają się na przełęczy Tąpadła. Tu krzyżują się liczne drogi prowadzące w stronę Masywu Ślęży i jego licznych atrakcji. Tędy przebiega żółty szlak, który zaczyna się w Sobótce, i niebieski prowadzący w stronę Strzeblowa, zielony szlak, zaczynający się w Strzelcach, i czerwony, z Przełęczy pod Wieżycą.
Niedaleko wsi Tąpadła, na południe od Ślęży, na górze Radunia, znajduje się objęty ochroną florystyczny Rezerwat Góra Radunia. Rezerwat obejmuje teren leżący powyżej 500 m n.p.m. Występują w nim 193 gatunki roślin naczyniowych i paproci serpentynitowych (zespół zanokcicy klinowatej - Asplenium cuneifolium Viv). Ciekawy jest fragmentarycznie wykształcony zespół świetlistej dąbrowy oraz zbiorowiska o charakterze stepowym, z licznymi gatunkami roślin suchoroślowych. Do najpiękniejszych roślin tego rezerwatu należą: lilia złotogłów (Lilium martagon), naparstnica zwyczajna (Digitalis grandiflora), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) oraz storczykowate; gółka długoostrogowa (Gymnadenia conopsea), kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine), buławnik wielkokwiatowy (Cephalanthera damasonium) lub buławnik czerwony (Cephalanthera rubra), a także pięciornik siedmiolistkowy (Potentilla heptaphylla) czy leniec alpejski (Thesium alpinum).
W pobliżu wsi, na północnym zboczu Czernicy (481 m n.p.m., niem. Schwarze Berg), do końca II wojny światowej, wydobywano rudę chromu. Obecnie wyrobiska są zniszczone, ale zachowało się wejście do jednej ze sztolni oraz szyb pod szczytem góry.
Miejscowość ta słynie z pięknych sadów czereśniowych, jak również wielu pasiek.



Źródło: Przewodnik turystyczny ZE ŚLĘŻĄ W TLE PRZEWODNIK TURYSTYCZNY PO GMINACH ŚLĘŻAŃSKICH.  Rafał Brzeziński

 

WYSZUKIWARKA

Banery




STRATEGIA GMINY MARCINOWICE


Gmina Marcinowice